Loslaten

12,5 Jaar geleden kreeg ik een jochie van bijna 6 jaar onder mn hoede. Hij was met spoed uithuis geplaatst; een VOTS met een uithuisplaatsing. Een aantal jaar later kregen we de voogdij over hem. Ik ben al die tijd zijn contactpersoon geweest.

Ik weet nog goed dat ik heel erg schrok van de voorgeschiedenis. Er was sinds zijn geboorte al erg veel hulp geweest voor hem en voor zijn ouders die een flinke verstandelijke beperking hadden. Z'n ouders hielden veel hulp af, maar kregen hun eigen leven niet op orde. Er was sprake van grote onmacht en het ventje was fors verwaarloosd. Waarschijnlijk was hij getuige geweest van huiselijk geweld en was hij er waarschijnlijk ook slachtoffer van.
Er werd een super pleeggezin gevonden. En het ventje kwam tot ontwikkeling. We dachten dat hij een wonderbaarlijke veerkracht had. Hij presenteerde zich als een vrolijke, guitige doerak.
Regelmatig was er bezoek met ouders, meestal op ons kantoor. Vaak was hij iets te vroeg en dan hielp hij me met het klaar zetten van koffie voor z'n ouders. En altijd had hij z'n voetbal bij zich. En hoe vaak ik het ook verbood, iedere keer schoot hij die bal door de lange gang op ons kantoor.  Veel collega's herinneren zich dat ook nog. Als ik over hem spreek dan zeggen ze nu nog steeds "dat is toch dat jochie met de bal?"

Maar het is geen jochie meer. Het is een lange vent geworden. Nog steeds met een uiterst charmante glimlach en een ondeugende blik. Je wordt er telkens weer een beetje door in de maling genomen; maar het is wie hij is. Een doerak met een klein hartje.

Nu is hij 18 en moet ik loslaten. En dat vind ik heel moeilijk. Dit jochie bleek namelijk een forse hechtingsstoornis te hebben, wat zich vooral uit in angst, afweer, agressie. Na jaren bij het pleeggezin, met een tussenstop in de kinderpsychiatrie, was een verder plaatsing in een regulier pleeggezin niet meer haalbaar.

Hierna zijn we met elkaar in een neerwaartse spiraal terecht gekomen. Een overplaatsing betekende voor hem iedere keer weer heel veel angst. Geen vertrouwen in zijn begeleiders, hij voelde de noodzaak om hen uit te testen en dus voortdurend de grenzen op te zoeken. En doordat hij telkens die grenzen opzocht en over ging en er dan wisselend ingegrepen werd kwam er steeds vaker agressie. En niet een klein beetje. Vooral vernielingen op groepen, bedreigingen en uitschelden van begeleiders. Maar later ook opzetten van groepsgenoten (onbewust?), plannen maken voor uitschakelen van begeleiders en het bewapenen van zichzelf.

Van het pleeggezin ging hij naar een gezinshuis. Van daaruit al snel door naar een crisisplek op een open behandelgroep. Doorplaatsing naar een reguliere behandelgroep liep opeens vreselijk uit de hand en er kwam een plaatsing in gesloten Jeugdzorg. Vele psychologen, ortho-pedagogen, specialisten van CCE, GZ-psychologen etc dachten mee. Zijn intelligentie is disharmonisch en hij zou net wel of net niet passen in de zorg voor licht verstandelijk gehandicapten. Het was maar hoe je er tegen aan wilde kijken. Er volgde een zoektocht naar een voorziening waar hij met heel kleine stapjes zich mocht ontwikkelen, waar verwachtingen laag waren en waar hij langdurig mocht blijven, want iedere overplaatsing was een stap achteruit. Zijn dossier wordt doorgelicht, bestudeerd, uitgeplozen en na lang wachten meestal afgewezen....

In de jaren die volgden zijn er wel verschillende pogingen om hem in een open setting te plaatsen. Maar de angst won telkens. Angst van de jongen, maar ook angst van begeleiders. En hoe feilloos voelde hij dat aan! Angstige groepsleiders wekken alleen maar meer angst op. Je kan het de (vaak onervaren) groepsleiders niet verwijten, want wat hij deed en zei was ook niet heel fijn! En de agressie die hij liet zien vroeg regelmatig om ingrijpen door de politie. En dan soms dagen of weken weglopen, ook dat droeg niet bij. Een tussenstop in een JJI, voorarrest vanwege agressie tegen politie, haalde het laatste beetje van zijn gevoel van veiligheid weg. Aan behandelen van de angst werd niet toegekomen. Hij was te onstabiel en hij wees het zelf af. Plaatsing na plaatsing mislukte.

Ik was er zo verdrietig van. Ik wist na iedere mislukte plaatsing dat er weer twee stappen achteruit gemaakt waren en dat we mochten hopen dat er een periode van rust zou komen zodat er weer 1 stapje vooruit gedaan kon worden. Die rust vond hij in Gesloten Jeugdzorg. Tot 5x toe.....
Ik keek toe, zag dat het onvoldoende was en kon het niet veranderen. Wat een enorme frustratie! Dit mocht toch niet gebeuren? Maar het gebeurde wel. Verschillende intervisies werden er aan besteed. Was ik niet teveel ingezogen? Werd het niet mijn persoonlijke leed? Moest ik het overdragen?
1x Bedreigde hij mij dusdanig dat ik inderdaad het bijltje erbij neer gooide. Maar een dag nadat ik hem dat vertelde ontving ik een brief waarin hij door het stof ging en vroeg of ik wilde blijven. Dus ik bleef.

En nu is hij 18 en moet ik echt een stap achteruit doen. Een curator is ingestapt. Het jochie 'mag' nog een paar maanden in de gesloten jeugdzorg blijven. Daarna hopen we op een stevige plek in de zorg voor verstandelijk gehandicapten (SGLVG). Ik laat los. Maar blijf hem volgen. Het is echt een goede jongen; ik blijf hoop houden dat hij ergens zijn rust gaat vinden, zich veilig gaat voelen en tot ontwikkeling gaat komen.
12,5 jaar lang heb ik hem mogen begeleiden. Het heeft mij ook voor een deel gevormd in wie ik ben geworden in dit werk. Ik ben blij dat ik deze rol mocht hebben in zijn leven. Ik heb gedaan wat ik kon, maar het gevoel dat het onvoldoende was blijft.

NB: deze blog heb ik geschreven in overleg met deze jongen.